Bağımsız mı yoksa Yapımcıyla mı?
Okuma süresi: yaklaşık 4 dakika
Şarkını ya da albümünü kaydettin. Şimdi yayımlamak üzeresin. Ama acaba geleneksel hayallerinde olduğu gibi bir yapım şirketiyle sözleşme imzalayıp ürününü onların usta ellerine mi teslim etmek istersin yoksa son zamanlarda çokça övüldüğü ve yüceltildiği için “bağımsız” ve “özgür” sanatçılar kervanına katılmayı mı tercih edersin?
Yıllar boyunca bu konudaki tercihleri gözlemlediğimde muhakeme esnasında şu temel kavramın gözden kaçtığına tanık oldum. Soru yapımcıyla mı yoksa yapımcısız mı kadar geniş olduğunda hata yaptırmaya çok açık. Mesele tartışmaya konu olan yapımcının hangisi olduğuna bağlı olmalı aslında. Her yapımcı ya da yapım şirketi pek tabii ki aynı değildir. Bu sebeple acaba bir yapımcıyla mı çalışmalıyımdan daha çok hangi yapımcı benim için doğru olurdu olmalı asıl soru.
Yapım Şirketiyle Neden Çalışılır?
Yapımcının katkısı hangi konularda olacak?
Öncelikle ürünün oluşturulması sırasında sanatçının artistik olarak ortaya koymak istediği eseri piyasanın kabul edeceği şekilde ambalajlayarak sunuma hazır hale getirecek.
Kontrol noktası 1: Yapımcı tüm deneyimi ve yeteneğiyle projenin en başından itibaren sürecin içinde mi? Ürünü birlikte mi şekillendiriyorsunuz? Buradaki maddi katkısının yani masrafları karşılamasının dışında fikir ve vizyon anlamında ne kadar katkısı olacak?
Kontrol noktası 2: Şarkının prodüksiyonu bitmiş, video klibi çekilmiş, yorumcunun bu tanıtım videosunda nasıl göründüğü ve nasıl davrandığı artık belirlenmiş ve kayıt altına alınmış yani iş bitmişse yapım şirketi bu aşamada ancak elindeki neticeye bakarak ya varım diyebilir ya da yokum diyebilir. Eline hazır gelen bu içerik için sanatçıya para öder mi? Yani yapımı finanse eder mi? İhtimaller: • Verdiği bütçe masrafları karşılamaz ama hiç yoktan iyidir • Tam da gerçekten ne kadar masraf edildiyse onu karşılar ve sanatçı işe ekside başlamamış olur • Yapılan masraftan fazlasını öder ve sanatçı daha ürün piyasaya çıkmadan kara geçmiş olur
Kontrol noktası 3: Dağıtım işini yapım şirketi üstlenir ve bunun için sanatçının ileride oluşabilecek gelirlerinden herhangi bir “dağıtım masrafı” kesmez yani dağıtım sanatçı için bir maliyet kalemi olmaktan çıkar.
Kontrol noktası 4: Ürünün ve sanatçının tanıtımına ciddi anlamda katkı sağlar. Bunu nasıl yapar? • Reklam ve pazarlama bütçesi harcayarak • Profesyonel ve deneyimli iş gücünü devreye sokarak • Yapım şirketinin sektördeki konumu, marka değeri ve gücü sayesinde sanatçının kendi başına ya da daha küçük ölçekli bir yapımcıyla yapabileceği tanıtımdan daha iyisini yaparak
Bütün gösteriyi siz tek başınıza yönetebilecek misiniz?
Sonuç itibarıyla elinizdeki hazır kaydınız ve videonuzla bir yapım şirketiyle anlaşacak şekilde bir ihtimal belirdiyse ve onlar da size hem finansman, hem dağıtım, hem tanıtım (isterseniz adına pazarlama, reklam, promosyon, halkla ilişkiler, basınla ilişkiler, sosyal medya iletişimi veya hepsi de diyebilirsiniz) hizmeti vermeyi taahhüt ediyorsa şu basit iki soru sağlıklı bir karar vermenize yardımcı olacaktır: • Bütün bunları ben de yapabilir miyim? • Ben yapsam ya da bu hizmetleri de parayla alsam sonuçta hem maddi olarak hem de artistik olarak hedeflerime varabilmem adına benim için daha kazançlı olur mu?
Yapım Şirketlerine Olan İnanç Nerede Kaybedildi?
Yukarıda bahsettiğimiz muhakemeyi önceden yapmamış olan değerli sanatçılarımız yıllar boyunca yapımcılarla anlaşma yaparken detayları hiç sormadılar sorgulamadılar ya da araştırmadılar. Ben masaya ne getiriyorum, işin sonunda ne alabilirim, başarıyı ve başarısızlığı nasıl paylaşacağız, karı veya zararı nasıl bölüşeceğiz diye plan yapmadılar.
Sonuçta hep şu sözleri duyduk: “Yapım şirketiyle anlaştık benim için hiçbir şey yapmadılar. İşte bir tek dağıtımını yaptılar o kadar! Hayır, para da harcamadılar ki! Ben hazır götürdüm. Ne bir tanıtım, ne bir reklam!” Genelde haklılardı. O yüzden de “yapımcı” ile anlaşıyorlarsa az önce saydığımız “kontrol noktalarını” gözden geçirmeleri ve tartışmaları gerekiyordu.
O yüzden lütfen
Bugünün şartlarında sadece dağıtım için bir “yapım şirketine” ihtiyacınız yok. Sadece “tanıtım” için de olmadığı söylenebilir. Ön sıralardaki güçlü, kalabalık ekipleri olan, deneyimi ve bilgi birikimi bir hayli fazla olan yapım şirketleri dışında pek çok “yapım şirketi”nin veremediği tanıtım hizmetini ücreti karşılığında iyi bir bağımsız “halkla ilişkiler”, “basın danışmanı” “pr uzmanı”ndan alabilirsiniz. Sadece yatırım için de bir yapım şirketine ürünlerinizin mülkiyetini vermemenizi öneririm. İmkanlarınız ölçüsünde kendiniz, yakınlarınız, veya sponsorunuz işin bu kısmını halledebilrsiniz.
En nihayetinde bütün mesele neyin karşılığında neyi vereceğinize bağlanıyor.
Özgürlük?
Evet, tabii ki önemli ama romantik klişelerden sıyrılın artık. Kölelik falan bunlar ilgi toplamaya çalışan gazete manşeti olur ancak. Sözleşme var, hukuk var, avukatlar var. Şartlar uymuyorsa anlaşmayın, imza atmayın, başka seçeneklere yönelin.
Ürünü siz meydana getiriyorsanız mülkiyetini birine devretmek için karşılığında buna değecek bir şeyler alacağınızdan emin olun. Söz hakkını karşı tarafa veriyorsanız, yani yapımcının işin ve dolayısıyla sizin patronunuz olmasına izin veriyorsanız buna da değecek mi değmeyecek mi lütfen önceden etraflıca değerlendirin.
Profesyonel, büyük, güçlü bir müzik yapımcısı işi elbette sizden daha iyi biliyor olabilir. Tecrübeleri ve bilgi birikimi sebebiyle ürünü ve “sanatçıyı” sizin yapabileceğinizden daha iyi yönetebilir.
Başa dönelim.
Doğru soru acaba bir yapımcıyla çalışmak benim için iyi midir değil de şu yapımcıyla çalışmak benim için iyi midir olmalı.
Yoksa kölelik falan diye hala bir köşeden büyük şirketlere burun kıvırırken bağımsızlığınızın esasında çok daha ağır şartlarla tüm dünyanın en büyük şirketlerinin avucunda yaşamınızı sürdürürken gördüğünüz bir sanrıdan başka bir şey olmadığını anlayamadan yaşayıp gideceksiniz.
Günümüzde hepimiz her yerimizden YouTube, Instagram, Apple, Spotify gibi platformlara bağımlıyız. Mutlak özgürlük diye bir şey yok.
tips
Selim Serezli